Bülten

Geçtiğimiz Ayda Hukuki Gelişmeler (Aralık 2023)

Ankalex Logo EN-2
01 Oca

Vergi Hukuku Mevzuatında Gelişmeler

  • Anayasa Mahkemesi (“AYM”), 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un m. 5/9-a fıkrasının 3 bendinde yer alan “…Milli Güvenlik Kurulunca…”ibaresinin iptaline karar vermiştir. İptal edilen ibare en temelde; Milli Güvenlik Kurulunca (“MGK”) devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olan mükelleflerin matrah artırımından yararlanamayacağını düzenlemektedir. AYM, icrai nitelikte olmayan MGK kararına dayanılarak mükelleflerin matrah artırımı imkanından yoksun bırakılmasını Anayasa’ya aykırı bulmuştur. Konuya dair detaylı açıklamalarımıza bağlantıyı kullanarak erişebilirsiniz. (AYM’nin 05.12.2023 tarihli ve 32390 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 08.11.2023 tarihli ve E. 2023/93, K. 2023/191 sayılı kararı)

 

 

  • Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 13.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 5) yayınlanmıştır. Söz konusu Tebliğ’de özetle aşağıdaki hususlar düzenlenmektedir:
    • 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 15 inci maddesi kapsamında ilan edilen mücbir sebep halinin Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde 30.04.2024 tarihine kadar (bu tarihler dâhil) devam etmesi uygun bulunmuştur.
    • Tebliğde, mücbir sebep hali 30.04.2024 tarihinde sona erecek olan; Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslâhiye ve Nurdağı ilçelerindeki dairelere, anılan Kanun kapsamında 31.07.2024 tarihine kadar başvuru yapılabileceği, yapılandırılan tutarların ilk taksitinin 31.08.2024 tarihine kadar (bu tarihin resmi tatile rastlaması nedeniyle 02.09.2024 tarihine kadar) yapılması gerektiği yönünde açıklamalara yer verilmiştir. (Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 13.12.2023 tarihli ve 32398 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 5)

 

  • AYM, 21.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan kararı ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu m. 45/1 hükmündeki belli bir parasal limitin üzerindeki vergi davaları, iptal davaları ve tam yargı davalarının istinaf edilebileceğini ve bu parasal limitlerin her yıl yeniden değerleme oranı uyarınca artırılabileceği öngören düzenlemelerin iptaline karar verdi.

 

  • Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (“GİB”) resmi internet sitesinde 27.12.2023 tarihinde Vergi Usul Kanunu 162 Nolu Sirküler yayınlanmıştır. Söz konusu sirküler kapsamında:
    • Deprem nedeniyle mücbir sebep hali ilan edilen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya illeri ve Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri ve katma değer vergisi yönünden mükellefiyeti bulunan adi ortaklıklar ile bu il veya ilçelerde mükellefiyet kaydı bulunmayıp, söz konusu yerlerdeki meslek mensuplarıyla arasında deprem tarihi itibarıyla Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi bulunması nedeniyle mücbir sebep kapsamında değerlendirilen mükelleflerin, mücbir sebep halinin 30.04.2024 tarihine uzatılması sebebiyle bu kapsamdaki mükelleflerden 531 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin (“531 sıra No.lu Tebliğ”) 7. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca verilmesi gereken teminatın verilme süresi 01.07.2024 (bu tarih dahil) tarihine uzatılmıştır.
    • Diğer taraftan, bu yerlerde mücbir sebep halinin 30.04.2024 tarihine uzatılması sebebiyle bu kapsamdaki mükelleflerden 531 sıra No.lu Tebliğ’in 7. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca 2023 yılında verilmesi gereken teminat aranmayacak olup, 2024 yılında verilmesi gereken teminatın verilme süresi 01.07.2024 (bu tarih dahil) tarihine uzatılmıştır.

 

 

 

 

Vergi Hukukunda Yargı Kararları

Vergi hukuku alanında önemli gördüğümüz yargı kararı aşağıda özetlenmiştir:

  • Danıştay 3. Dairesi’nin 04.05.2023 tarihli ve E. 2021/2001, K. 2023/1672 sayılı kararında; mahsup dönemi geçmiş olan geçici vergi üzerinden kesilen vergi ziyaı cezasının bir katı aşan kısmının hukuka aykırı olduğu iddiasının, ödeme emri aşamasında borcun bulunmadığı itirazı olarak değerlendirilmesi gerektiğine hükmedilmiştir. Karar özet itibariyle şu şekildedir:
    • Davacı, kendisi adına 2017 ve 2019 yıllarına ait muhtelif kamu alacağının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle dava açmıştır.
    • İlk derece mahkemesi, dava konusu ödeme emri içeriği vergi ve cezalara karşı açılan davaların süre aşımı nedeniyle reddedildiği olayda, usulüne uygun biçimde kesinleşen ve vadesinde ödenmeyen alacağın tahsili amacıyla düzenlenen dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Söz konusu karara karşı davacı, istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
    • Dosya üzerinde yapılan inceleme üzerine istinaf mahkemesi, ödeme emrinin geçici vergi aslına ilişkin kısmına davacı tarafından yöneltilen iddialarının “borcum yoktur” kapsamında olduğundan ödeme emrinin geçici vergiye ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun değinilen kısım yönünden kabulüne karar vermiştir. Sonuç olarak ilk derece mahkemesi kararının, ödeme emrinin geçici vergiye ilişkin kısmı yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrası kaldırıldıktan sonra ödeme emrinin değinilen kısmı iptal edilmiştir.
    • Taraflarca temyiz kanun yoluna başvurulması üzerine Danıştay, istinaf mahkemesi kararını hukuka uygun bularak şu değerlendirmelerde bulunmuştur: “193 sayılı Kanun’un geçici vergiye ilişkin mükerrer 120. maddesinin dördüncü fıkrasına göre; kesinleşmekle birlikte mahsup dönemi geçmiş olması nedeniyle terkin edilmesi gereken geçici vergi üzerinden ceza tahsil edilmesi zorunlu ise de geçici verginin yıllık vergiye mahsuben peşin alınan bir vergi olması ve bu vergi nedeniyle yol açılan vergi kaybından dolayı bir kat vergi ziyaı cezası uygulanması gerektiği hususunun yargı kararlarıyla da istikrarlı hale geldiği dikkate alındığında, ödeme emrinin, geçici vergi üzerinden kesilen vergi ziyaı cezasının bir katı aşan kısmının, 6183 sayılı Kanun’un 58. maddesinde yer alan “borcum yoktur” iddiası kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden, Vergi Mahkemesi kararının, ödeme emrinin değinilen kısmı yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf başvurusunun reddinde dair Vergi Dava Dairesi kararının değinilen hüküm fıkrasında hukuka uygunluk görülmemiştir.”

 

Diğer Hukuk Alanlarında

Önemli Mevzuat Değişiklikleri ve Yargı Kararları

  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 01.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Tebliğ kapsamında, reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı ve avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranları yeniden belirlenmiştir. Tebliğ uyarınca:

 

 

 

 

  • AYM, bir arazinin kağıt üzerinde TOKİ tarafından kamulaştırıldığı gözükse de yapılan kamulaştırmanın esasen özel hukuk tüzel kişisi olan Anadolu Sanayicileri Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi için yapıldığından hareketle söz konusu kamulaştırmayı hukuka aykırı bulmuştur. AYM kamulaştırma işleminin, Anayasa’nın 46. maddesinde öngörülen devlet ve kamu tüzel kişilerince kamu yararının gerektirdiği hallerde kanunla gösterilen esas ve usullere göre kamulaştırma yapılması güvencesine uygun düşmediğine karar vermiştir. Konuya dair detaylı açıklamalarımıza  bağlantıyı kullanarak erişebilirsiniz. (AYM’nin 14.12.2023 tarihli ve 32399 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 14.09.2023 tarihli ve 2019/19597 Başvuru Numaralı Kararı)

 

  • AYM, prime esas gerçek ücretin tespiti davasında mahkemenin delilleri değerlendirmeden davanın reddine karar vermesini gerekçeli karar hakkının ihlali olarak saymıştır. Bireysel başvuruya konu olayda başvurucunun daha önceden açmış olduğu işçilik alacakları istemli davada verilen kararda yer alan ücretin tespitine ilişkin çıkarımların, prime esas ücretin tespiti davasında delil olarak kabul edilmemesi adil yargılanma hakkının ihlali sayılmıştır. AYM, işçilik alacakları istemli davada verilen kesinleşmiş kararın gerekçesindeki ücretin tespitine yönelik çıkarımların, prime esas ücretin tespiti davası açısından bağlantılı olduğunu vurgulayarak bu delilin değerlendirme dışı bırakılmasını hak ihlali saymıştır. Konuya dair detaylı açıklamalarımıza bağlantıyı kullanarak erişebilirsiniz. (AYM’nin 15.12.2023 tarihli ve 32399 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 25.10.2023 tarihli ve 2019/38643 Başvuru Numaralı Kararı)

 

  • Ticaret Bakanlığı tarafından 14.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır. Yayınlanan yönetmelik ile yapılan değişiklikler ve önemli maddeler özetle şu şekildedir:
    • Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik’in (“Perakende Ticaret Yönetmeliği”) 4. maddesine “Tedarik zincirinde haksız ticari uygulamalar“ başlıklı 4. madde eklenmiştir. Eklenen madde ile en temelde; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde taraflardan birinin diğer tarafın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetler haksız ticari uygula olarak sayılmıştır. Buna ilaveten, 4. maddenin 2. fıkrası ile her halükarda haksız ticari uygulama sayılacak bir takım katalog eylemler de ihdas edilmiştir.
    • Ayrıca Perakende Ticaret Yönetmeliği m. 5’te yer alan ödeme süreleri ürünün dayanıklılığı, işletmenin ölçeği ve ödemenin şekline göre yeniden belirlenmiştir. (Ticaret Bakanlığı tarafından 14.12.2023 tarihli ve 32399 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik)

 

  • Ticaret Bakanlığı tarafından 19.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Fiyat Etiketi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamında, işyerleri ve özellikle restoranlar açısından yeni yükümlülükler öngörülmüştür.
    • Yapılan değişiklik ile Fiyat Etiketi Yönetmeliğine, “Hizmetlerin özelliğine ve tüketiciye sunuluş biçimine göre, tarife ve fiyat listelerine ilişkin belge, levha, pano ve benzerleri, hizmetin sunulduğu işyerinde, ayrıca lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işyerlerinde ise işyerinin giriş kapısının önüne ve hizmet sunulan masaların üstüne, tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde asılır, takılır veya konulur.” şeklinde hüküm eklenmiştir.
    • Eklenen hüküm kapsamında hizmetin özelliğine ve tüketiciye sunuluş biçimine göre işyerlerine fiyat levhası asılma zorunluluğu getirildi. Ayrıca restoran, lokanta ve benzeri yiyecek içecek hizmeti sunulan yerlerde de hem işyerinin girişine hem de masaların üzerine fiyat listesi konulması zorunluluğu getirilmiştir. (Ticaret Bakanlığı tarafından 19.12.2023 tarihli ve 32404 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Fiyat Etiketi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik)

 

 

 

 

  • Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 28.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de, Konutların Turizm Amaçlı Kiralanması Faaliyetlerinin Düzenlenmesine İlişkin Yönetmelik yayınlanmıştır. Bilindiği üzere daha önceki tarihlerde Konutların Turizm Amaçlı Kiralanması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7464 sayılı Kanun (“7464 sayılı Kanun”) 02.11.2023 tarihli ve 32357 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. 7464 sayılı Kanun kapsamında getirilen değişikliklere dair detaylı açıklamalarımıza bağlantıyı kullanarak erişebilirsiniz. Esasen kamuoyunda uzun süreden beri sıklıkla tartışılan Kanun, konutların gerçek veya tüzel kişilere günlük veya uzun dönem olacak şekilde turistik amaçlarla kiralanmasına dair önemli değişiklikler getirmiştir. Türkiye’de oldukça yaygın kullanım ağına sahip olan Airbnb, Sahibinden gibi kiralama siteleri üzerinden günübirlik veya kısa vadeli ev kiralamasına ilişkin düzenlemeler getiren Kanun, konutların turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin genel esasları, izin belgesi düzenlenmesini, idari yaptırımları ve turizm amaçlı kiralanan konutların tabi olacağı mevzuata ilişkin hükümler içermektedir.

 

  • Adalet Bakanlığı tarafından 29.12.2023 tarihli Resmi Gazete’de 2024 Yılı Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi (“Arabuluculuk Tarifesi”) yayınlanmıştır. Söz konusu Tarife kapsamında yapılan değişiklikler şu şekildedir:
    • Tarife’nin birinci kısmındaki saatlik ücretlerde artış yapılmıştır.
    • Tarife’nin ikinci kısmındaki nispi ücretlerde %6’lık oran, ilk 200.000,00 TL için geçerli hale getirilmiştir
    • Taraflarından birinin aynı olduğu ve bir ay içinde 15 başvurunun olduğu seri arabuluculuklarda anlaşma sağlanması halinde, ticari uyuşmazlıklarda dosya başı 2.500,00 TL; diğer uyuşmazlıklarda dosya başına 2.000,00 TL arabuluculuk ücretine hak kazanılacağı düzenlenmiştir.
    • Anlaşma sağlanması halinde, kira tespiti ve tahliye talepli uyuşmazlıklarda ücret; tahliye talepli uyuşmazlıklarda bir yıllık kira bedeli tutarının yarısı, kira tespiti uyuşmazlıklarında tespit olunan kira bedeli farkının bir yıllık tutarı üzerinden nispi arabuluculuk ücretine hak kazanılacaktır
    • Ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar ile ticari uyuşmazlıklarda anlaşma sağlanması halinde, arabuluculuk ücretinin 6.000,00 TL’den; diğer uyuşmazlıklarda ise 4.000,00 TL’den az olamayacaktır. Buna göre, eski Tarife’deki saatlik ücret uygulaması anlaşma durumları için değiştirilmiştir. (Adalet Bakanlığı tarafından 29.12.2023 tarihli ve 32414 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2024 Yılı Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi)

 

Geçtiğimiz ayda hukuki gelişmelerin PDF haline erişmek için bağlantıyı kullanabilirsiniz.

 

Hazırlayanlar:

Av. Doğa Can Altınözlü

Stj. Av. Gazi Barış Yıldırım

Stj. Av. Cevdet Emre Koçak

 

 

Tags:
, ,

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir