Resmi Gazetede 15/04/2022 tarihinde yayımlanan 7394 sayılı Kanun ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda (“VUK”) yer alan vergi kaçakçılık suçunun cezasına dair önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin en önemli sonuçları şu şekilde özetlenebilir:
1- Her Yıl İçin Ayrı Ceza Verilmesine Son Verildi
Düzenleme öncesinde kaçakçılık suçunun (VUK m. 359) işlendiği her yıl için ayrı ayrı ceza verilirken düzenleme ile birlikte, aynı suçun birden fazla takvim yılında işlenmesi halinde tek bir cezaya hükmedilerek bu cezada artırım yoluna gidilebilecektir. Diğer bir ifade ile gerçek içtima yerine, zincirleme suç hükümleri uygulanabileceğinden kişilere daha az ceza verilmesi imkan dahilinde olacaktır. Kanun’un yayımı tarihinde istinaf ve temyiz aşamasında olan dosyalar için de bu hüküm uygulanabilecektir.
2- Temyiz Yolu Açıldı
Sahte belge düzenleme ve kullanma ile ödeme kaydedici cihazları bozma suçları için (VUK 359. maddenin “b”, “c” ve “ç” bentlerine) ceza üst sınırı 8 yıla çıkarıldığından, bu suçlara dair 5 yıl üstünde verilen cezalara karşı temyiz kanun yolu açılmıştır.
3- Vergi Kaçakçılık Suçlarında Zamanaşımı Süresi Uzadı
Sahte belge düzenleme ve kullanma ile ödeme kaydedici cihazları bozma suçlarına ilişkin (VUK 359. maddenin “b”, “c” ve “ç” bentlerine) (“vergi kaçakçılık suçu”), dava zamanaşımı sekiz yıldan on beş yıla çıkmıştır; durma veya kesilme sebebi ile dava zamanaşımının uzaması durumunda zamanaşımı süresi 22,5 yıla kadar uzayabilecektir. Bu süre daha önce 12 sene idi.
4- “Etkin Pişmanlık” İmkanı Getirildi
Değişiklikler ile birlikte Vergi kaçakçılık suçu (VUK 359’uncu maddesi) kapsamında etkin pişmanlık[1] hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık şartlarının yerine getirilmesi halinde, dosyanın hangi aşamada olduğuna göre cezanın 1/2 veya 1/3 oranında indirilmesi mümkündür
Etkin pişmanlıktan faydalanmak için iki şart bulunmaktadır:
a- Ödeme yapılması veya ödenecek kalem bulunmaması
b- Vergi davasının bulunmaması
Uygulama alanı bulacak olan ceza indirimleri sayesinde cezaların ertelenmesi, hükmün açıklamasının geri bırakılması kararı verilebilmesi mümkün olabilecektir. Diğer bir ifade ile ceza yargılaması sonunda, ceza infaz kurumuna girmeme (yatar çıkmama) durumu söz konusu olabilecek, bunun sonucunda sabıka kaydı oluşması engellenecektir.
a- Ödeme Yapılması veya Ödenecek Kalem Bulunmaması:
a. Verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi/zammı tamamı ile
b. kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının,
ödenmesi halinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılması mümkün hale gelmiştir. Tarh edilen vergi veya vergi cezası yok ise verilecek ceza 1/2 oranında indirilecektir.
Bu suretle ödemenin;
a. soruşturma aşamasında gerçekleşmesi halinde 1/2 oranında
b. kovuşturma aşamasında gerçekleşmesi halinde 1/3 oranında
verilecek cezada indirim yapılacaktır. Ödemenin ilk derece mahkemesince hüküm verilene kadar yapılması gerekmektedir.
b- Vergi Davasının Bulunmaması:
Etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanabilmek için diğer bir şart ise vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesidir.
4.1- İnfaz Aşamasındaki Dosyalarda Etkin Pişmanlık Uygulanması
Geçiş hükümleri kapsamında, etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanılması için Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde (15/04/2023 tarihine kadar) ödeme şartının yerine getirilmesi ve varsa vergi davasından feragat edilmesi gerekmektedir. Vergi kaçakçılık suçu (VUK 359’uncu maddesi) uyarınca ceza alan ve infazı devam eden mahkumlarca uyarlama yargılaması için başvuru yapılması gerekmektedir.
4.2- Geçiş Döneminde Soruşturma ve Kovuşturma Aşamasındaki Dosyalarda Etkin Pişmanlık
Geçiş hükümleri kapsamında, Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihte soruşturma ve kovuşturma aşaması devam eden, istinaf veya temyiz aşamasında olan dosyalar için de etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanılması ve cezada ½ oranında indirime gidilmesi mümkündür. Bunun için Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde (15/04/2023 tarihine kadar) ödeme şartının yerine getirilmesi ve varsa vergi davasından feragat edilmesi gerekmektedir. Bu süreden sonra ödeme yapılması halinde, ilk derece mahkemesince henüz karar verilmemişse etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanılması mümkünse de indirim 1/2 oranında değil, 1/3 oranında uygulanacaktır.
7394 sayılı Kanunun tam metnine erişmek için tıklayınız.
[1] Etkin pişmanlık hükümleri, kişinin işlemiş olduğu suçtan dolayı sonradan kendi özgür iradesiyle pişmanlık duyması ve meydana gelen zararı tazmin etmesi şartına bağlı olarak daha az cezalandırılması veya cezalandırılmaması sonucunu doğuran hükümlerdir.
Yazar: Av. Arb. Emre Burak Onat