09.11.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7420 sayılı Kanun”) ile, Gelir Vergisi Kanunu, Gümrük Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve diğer kanunlarda önemli değişikliklere imza atılmıştır (09.11.2022 tarihli ve 32008 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7420 sayılı Kanun).
Özellikle vergi alanındaki düzenlemeler ve abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan alacakların icra yoluyla takibinde alacaklının alacaktan feragat etmesi halinde bunların gider kaydedilme imkanı getirilmesi başlıca dikkate değer değişikliklerdir. Toplam 48 maddeden oluşan 7420 sayılı Kanun, pek çok farklı kanunda değişiklik yaptığı için bu bilgilendirme yazımızda teker teker kanun bazında yapılan değişikliklere dair ayrıntılı açıklamalara yer verilecektir.
- Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla esnaf ve sanat erbabının sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı ve/veya cephelerinde kurdukları üretim tesislerinde üretilen elektriğin son kaynak tedarik şirketine satılması ile elde edilen gelirlerde gelir vergisi istisnası uygulanmaktadır. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu (“GVK”) m. 9/1-b.9’da düzenlenen istisna kapsamında, önceden 25 kW’a kadar olan elektrik üretiminin vergiden istisna iken, artık 50 kW’a kadar olan elektrik üretimi vergiden istisna tutulmuştur. (7420 sayılı Kanun m. 1)
- GVK m. 23/1-b.8 hükmü, gelir vergisinden istisna edilen ücretleri düzenlemektedir. 7420 sayılı Kanun değişikliği ile, işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını aşmayan kısmı istisna kapsamına alınmıştır. Bu meblağı aşan ödemelerin, yemek bedeli adı altında yapılması halinde dahi ücret olarak vergilendirileceğine dikkat edilmelidir. (7420 sayılı Kanun m. 2)
- Yukarıda yer verilen GVK m. 23/1 hükmünde yapılan değişikliğe ilaveten, aynı maddeye eklenen 19. bent ile yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri gelir vergisi istisnasının kapsamına alınmıştır. (7420 sayılı Kanun m. 2)
- 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 253. maddesi kapsamına giren bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek kişiler;
- 06.2012 tarihten sonra iktisap ettikleri tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, 213sayılı Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirme hakkına sahiptir.
- GVK’nın Geçici 82. maddesi kapsamında bir yıl içinde indirime konu olabilecek üst limitin ne olduğu belirlenmektedir. Yapılan değişiklik ile, yıllık indirim tutarının 2.500.000 TL’yi geçemeyeceği hükme bağlanmıştır. (7420 sayılı Kanun m. 3)
- Kredi Yurtlar Kurumu tarafından öğrencilere verilen öğrenim kredilerinde faiz uygulaması son bulmuştur. 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’na eklenen Geçici 7. madde kapsamında;
- Kredi almakta olan veya kredi borcunun ödeme zamanı henüz başlamamış kişilere öğrenim ve katkı kredisi olarak verilen tutarlara faiz işletilmeyecektir.
- Kredi geri ödemesi devam eden veya borçları vergi dairesine takip için bildirilmiş olan kişilere öğrenim ve katkı kredisi olarak verilen tutarlara ilave edilmiş faizler terkin edilecektir.
- Ancak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilen tutarlar içerisinde yer alan faiz miktarları iade edilmeyecektir. (7420 sayılı Kanun m. 7)
- 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamında usulsüzlük cezası gerektiren yeni bir fiil öngörülmüştür. Buna göre, geçici ithalat rejimi kapsamında kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtları Türkiye Gümrük Bölgesine getiren hak sahipleri tarafından gümrük idaresine bilgi verilmeden taşıtsız yurt dışına çıkılması Gümrük Kanunu kapsamında usulsüzlük cezası gerektiren bir fiil olarak kabul edilmiştir. (7420 sayılı Kanun m. 15)
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (“KVK”) kapsamında tamamen yeni bir hüküm olan “sermaye azaltımında vergilendirme” hükmü getirilmiştir. Sermaye azaltımında vergilendirme başlıklı 32/B hükmü kapsamında öngörülen düzenleme şu şekildedir:
- Kurumlar tarafından sermayeye eklenen öz sermaye kalemlerinin, sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıl geçtikten sonra herhangi bir şekilde sermaye azaltımına konu edilmesi durumunda sermaye unsuru tespiti yapılması gerekmektedir.
- Sermaye unsurları, nakdi veya ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisinden tespit olunur.
- Sermaye unsurları tespit edilirken aşağıdaki kalemlerin toplam sermaye içindeki payları dikkate alınır:
- Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kar dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinin,
- Sadece kar dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinin,
- Başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdi sermayenin.
- Kurumların öz sermaye kalemlerini sermayeye ekledikleri tarihten itibaren beş tam yıllık süre tamamlanmadan sermaye azaltımı yapmaları durumunda, sermaye azaltımını sırasıyla yukarıda yer verilen unsurlar arasından yaptıkları kabul edilecektir.
- Aynı zamanda sermaye azaltımında, öncelikli olarak sermayeye ilave edilen öz sermaye kalemlerinden, sermayeye eklenme tarihi beş tam yıllık süreyi geçmemiş olanların işletmeden çekildiği kabul edilir.
- Madde kapsamında vergilendirme işlemleri ise şu şekilde yapılacaktır:
- Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kar dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemleri üzerinden kurumlar vergisi ve KVK m. 15 kapsamında vergi kesintisi tahsil edilecektir.
- Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kar dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemleri üzerinden sadece KVK m. 15 kapsamında vergi kesintisi yapılacaktır.
- Geçmiş yıl zararlarının mahsubu suretiyle sermaye azaltılması durumunda ise sadece kurumlar vergisi tahsilatı yapılacaktır. (7420 sayılı Kanun m. 22)
- Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun kapsamında başlatılan icra takiplerinde alacaklılara takipten feragat ve takip miktarını gider kaydetmek suretiyle yok etme imkanı getirilmiştir. Maddenin uygulanabilmesi için aranan şartlar ise şu şekildedir:
- İcra takibi, Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun kapsamında başlatılmış olmaktadır.
- İcra takibinin borçlusu gerçek kişi olmalıdır.
- İcra dosyası; asıl alacak ve ferileri dâhil icra takibi başlatıldığı tarihteki takip talebinde yer alan takip tutarı 2.000 Türk lirasını aşmamalı veya aşsa dahi 15.08.2022 tarihi itibarıyla dosyada yapılmış tahsilatlar nedeniyle bakiye takip tutarı 2.000 Türk lirası ve altına düşmüş olmalıdır.
- Alacaklıların 09.11.2022 tarihini takip eden altıncı ayın sonuna kadar alacak haklarından feragat ettiklerini belirtir dilekçeyle vazgeçerek icra takiplerini sonlandırmaları gerekmektedir.
Bu madde kapsamında alacaklardan vazgeçilmesi halinde ise alacağın, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (“VUK”) m. 322 kapsamında kabul edileceği düzenlenmiştir. VUK m. 322 en temelde, tahsiline artık imkan kalmayan alacakları değersiz alacak olarak kabul etmekte ve işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler açısından alacakları, gider kaydetmek suretiyle yok etme imkanı getirmektedir (7420 sayılı Kanun Geçici Madde 2).
Yazar: Av. Doğa Can Altınözlü