Borcun ödendiği gün ile icra takibinin başlatıldığı günün aynı gün olması sıkça karşılaşılan bir durum.
Emirdağ 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin önüne gelen bir olayda, alacaklının icra takibi başlatmasından 1 saat sonra borçlu tarafından alacaklının hesabına ödeme yapılmış ve sonraki günlerde borçluya ödeme emri tebliğ edilmiştir. Borçlu ise “ben borcu ödedim” diyerek itiraz etmiş ve alacaklı da icra takibi açıldıktan sonra ödeme yapıldığını ve icra vekalet ücreti ile icra masraflarının ödenmesini talep etmiştir.
Yapılan yargılama sonunda ilk derece mahkemesi, ödeme emrinin düzenlenmesinden 1 saat sonra, tebligat dahi yapılmadan, alacaklıların ödeme yapması karşısında tarafların birbirlerinden haberdar olmadığının kabulünün hayatın olağan akışına aykırı olduğuna, icra takibi başlatılmasının amacının, borçlulara icra vekalet ücreti ve icra masrafı yükletmek olduğuna ve bu durumun hukuki husumetten kaynaklandığına karar vermiştir.
Karar, kanun yararına bozma istemiyle Yargıtay 6. Hukuk Dairesinini önüne gelmiş ve mahkeme ilgili kararın kanun yararına bozulmasına hükmetmiştir.*
Yargıtay kararının gerekçesinde, banka hesap numarasına yapılan ödemeden takipten sonra alacaklının yada vekilinin haberdar edildiğinin ispatlanamadığı ve alacaklının her gün ve saatte banka hesabını denetlemesinin hayatın olağan akışı içinde mümkün bulunmadığı, takip günü yapılan ödemenin takipten önce yapılan ödeme olarak kabul edilemeyeceği ve alacaklının takipte haklı olduğu gözetilerek, takip tarihi
itibarıyla tespit edilen toplam borç üzerinden borçlunun icra vekalet ücreti ve takip masraflarından sorumlu olacağı belirtilmiştir.
Karardan çıkarılacak sonuca göre, icra takibinden önce ödeme yapıldığı hallerde, alacaklının bu durumdan haberdar edildiği ispatlanmadığı müddetçe, icra takibi başlatılması hukuka uygun olacak ve alacaklı vekili icra vekalet ücretine hak kazanacaktır.
Kararın tam metni aşağıda paylaşılmıştır:
Yargıtay 6. Hukuk Dairesinden:
TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR
KANUN YARARINA BOZMA
2019/1039 KYT
ESAS NO : 2022/895
KARAR NO : 2022/1288
YARGITAY İLAMI
MAHKEMESİ : Emirdağ 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ: 31/10/2018
NUMARASI: 2016/531-2018/366
DAVACI: Emirdağ Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Koop. Vek. Av. Nilay
Gökçek
DAVALILAR: 1-Merve Mola2-0ğuz Suat Mola 3-RamazanMola 4-YusufMola
-KARAR-
Davacı vekili; müvekkili kooperatife olan borçları nedeniyle davalılar aleyhine icra takibi başlatıldığını, davalıların aynı gün fakat icra takibi başladıktan sonra Halkbank Emirdağ Şubesince açılan kooperatif hesap numarasına saat: 17:ll’de ödeme yaptıklarım, takibe ise UY AP sistemi üzerinden saat 16:00’da geçildiğini, takibe geçildikten sonra ana para borcunu ödemiş olsalar da vekalet ücreti, faiz, tahsil harcı ve fer’ilerini ödemek zorunda olduklarını, icra dosyasına yapılan itirazların hukuki dayanaktan yoksun ve mesnetsiz olduğunu ileri sürerek itirazın iptali ile alacağın %20 oranından aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilınesine karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
Davalılar; icra takibi yapılmadan önce 27/10/2016 tarihinde borcun tamamım ödediklerini, borcun tahsil edilınesinden sonra yapılan icra takibinden dolayı, vekalet ücreti ve icra giderinin istenemeyeceğini savunarak davanın reddini istemişlerdir.
Mahkemece iddia savunma ve dosya kapsamında; ödeme emrinin düzenlenmesinden ve henüz tebliğ edilınemesine rağmen aynı gün bir saat sonra ödemenin yapılması durumu karşısında tarafların birbirlerinden haberdar olmadığının kabulünün hayatın olağan akışına aykırı olduğu, aynı şekilde ödeme emrinin ödemenin yapıldığı aynı günün akşam saatlerinde mesai bitimine doğru düzenlenmesi ve hemen ardından banka ödemesi yoluyla borcun ödenmiş olması, hukuki anlamda aralarında husumet bulunan alacaklının, borçlulara vekalet ücreti ve icra masrafı yüklemek amacıyla dava konusu takibi başlattığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilıniştir.
Emirdağ 2. Asliye Hukuk Mahkemesince miktar itibariyle kesin olarak verilen 31.I0.2018 tarih, 2016/531 esas ve 2018/366 karar sayılı karara karşı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 363. maddesi uyarınca Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına temyiz isteminde bulunulmuştur.
Davalılar aleyhine davacı S.S. Emirdağ Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kooperatifince kredi borçlarının tahsili amacıyla başlatılan ilamsız icra takibinde toplam 14.238,88 TL üzerinden 27.10.2016 tarihinde saat 16:04’de takip başlatıldığı, borçluların ise, aynı gün saat 17: 11 ‘de 14.350,00 TL’yi banka kooperatif hesap numarasına yatırdıkları dosyada sabittir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nın 89’ncu maddesi gereğince, para borçları ödeme zamanındaki alacaklı yerleşim yerinde ifa edilir. Yani para borcu götürülecek borçlardan olduğundan, alacaklıya bizzat ya da bildirdiği yere götüıiilerek ödenerek sonlandırılabilir.
6098 sayılı TBK’nun 100. (Eski 818 sayılı BK 84. ) maddesinde, “Borçlu faiz veya masraftan tediyede gecikmiş değil ise, kısmen yaptığı ödemeyi ana borçtan düşme hakkına sahiptir” hükmü yer almaktadır.
Bu durumda, banka hesap numarasına yapılan ödemeden takipten sonra alacaklının yada vekilinin haberdar edildiği ispatlanamadığından ve alacaklının her gün ve saatte banka hesabını denetlemesi hayatın olağan akışı içinde mümkün bulunmadığından dolayı bu ödemenin kısmi ödeme olduğunun kabulü gerekir.
O halde, mahkemece takip günü yapılan ödemenin takipten önce yapılan ödeme olarak kabul edilemeyeceği ve alacaklının takipte haklı olduğu gözetilerek, takip tarihi itibarıyla tespit edilen toplam borç üzerinden borçlunun icra vekalet ücreti ve takip masraflarından sorumlu olacağı kabul edilerek buna göre bir karar verilmesi gerekirken, ödeme emrinin tebliğinden önce ödeme yapıldığı kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmekle Adalet Bakanlığının kanun yararına bozma istemi kabul edilerek mahkemekarannın kanun yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, Adalet Bakanlığının kanun yararına temyiz isteminin kabulü ile Emirdağ 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.10.2018 tarihli, 2016/531 esas ve 2018/366 karar sayılı kararının sonuca etkili olmamak üzere HMK’nın 363/1 maddesi uyarınca KANUN YARARINA BOZULMASINA, HMK’nın 363/3. maddesi gereğince gereği yapılmak üzere kararın bir örneğinin ve dosyanın Adalet Bakanlığına gönderilmesine, 10.03.2022 gününde oy çokluğuyla karar verildi.
*02/06/2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin E: 2022/895 K: 2022/1288 sayılı Kanun Yararına Bozma kararı
Yazar: Av. Arb. Emre Burak Onat