Vergi Hukuku Mevzuatında Gelişmeler
1- Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (“GİB”) yayınladığı rehber kapsamında kazançları basit usulde tespit edilen mükellefler açısından uygulanan gelir vergisi istisnası hakkında özet bilgilere yer verilmiştir.
- Uygulamanın dayanağı Gelir Vergisi Kanunu (“GVK”) mükerrer m. 20/A olup anılan hükme göre basit usule tabi mükelleflerin ticari kazançları gelir vergisinden istisna edilmiştir. Basit usule tabi mükellefler, istisna kapsamındaki bu kazançlar için yıllık beyanname vermeyecek ve diğer gelirler dolayısıyla beyanname vermeleri halinde de bu kazançlarını beyannameye dâhil etmeyeceklerdir.
- Yayınlanan rehberde ise ticari kazancın tespiti, gelir vergisi istisnası, mükelleflere sağlanan avantaj ve kolaylıklar, Defter-Beyan Sistemi hakkında açıklamalar yapılmıştır.
2- GİB’in yayınladığı broşür kapsamında, gayrimenkullerin 5 yıl içinde elden çıkarılmasında gelir vergisinin ne şekilde uygulanacağı hakkında açıklamalara yer verilmiştir.
- Uygulamanın dayanağı GVK mükerrer m. 80 hükmü olup gayrimenkullerin iktisap tarihinden başlayarak 5 (beş) yıl içerisinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış kazancı sayılmakta ve gelir vergisine tabi olmaktadır.
- Broşürde ise özetle değer artışı kazancının konusu ve vergilendirilmesi, iktisap tarihinin belirlenmesi, değer artışı kazancının beyanı ve verginin ödenme zamanı hakkında açıklamalara yer verilmiştir.
3- GİB tarafından serbest meslek kazancı elde eden mükellefler için vergi rehberi yayınlanmıştır. Rehberde; Serbest meslek faaliyetine ilişkin kavramsal bilgiler, serbest meslek kazancının tespiti, serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirilecek giderler, yıllık beyannamenin verilmesi, verginin ödenme zamanı gibi konularda detaylı açıklamalar yer almaktadır.
4- GİB’in yayınladığı Tebliğ ile 2025 yılı geçici vergilendirme dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmamasına karar verilmiştir.
- Enflasyon düzeltmesi kavramı ise mali tabloların, paranın satın alma gücündeki değişimler nedeniyle gerçek durumu yansıtmayacak şekilde etkilendiği durumlarda, enflasyon etkilerini gidermek amacıyla yapılan düzeltme işlemidir. Enflasyon düzeltmesi, Vergi Usul Kanunu mükerrer 298. madde hükmüne dayanmaktadır ve 2023 yılının sonundan beri gereken şartların sağlanması nedeniyle yapılmaktaydı.
- GİB tarafından yayınlanan Tebliğ ile yapılan düzenlemenin sadece geçici vergi açısından getirildiğine dikkat edilmelidir. Başka bir deyişle 2025/1, 2. ve 3. geçici vergilendirme dönemi haricindeki vergilendirme işlemlerinde yine enflasyon düzeltmesi yapılacaktır (GİB tarafından 15.02.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 582 sayılı Tebliğ).
Vergi Hukukunda Yargı Kararları
Vergi hukuku alanında önemli gördüğümüz yargı kararı aşağıda özetlenmiştir:
Yargıtay 11. Ceza Dairesi’nin E. 2023/4525, K. 2024/12216 sayılı kararında özetle Vergi Usul Kanunu m. 359’da düzenlenen defter belge ibraz etmeme suçunun failinin, defter belge ibrazıyla yükümlü olan tüzel kişi şirketin birden fazla temsilcisi olması halinde temsil yetkisinin bölüşümündeki ağırlık ve sınırlar dikkate alınarak belirlenmesi gerektiğine hükmedilmiştir.
- İlk derece mahkemesi, mükellef şirket kanuni temsilcisinin ibrazı istenen yasal defter belgeleri süresinde ibraz etmediğinden bahisle mahkumiyetine karar vermiştir.
- Karara karşı yapılan temyiz başvurusu neticesinde Yargıtay, ilk derece mahkemesi kararının sanık lehine bozulmasına karar vermiştir. Yargıtay özetle birden fazla kanuni temsilcisi bulunan şirketin defter ve belgelerinin ibraz edilmemesi halinde cezai sorumluluğun, temsil yetkisinin bölüşümündeki ağırlık ve sınırlar dikkate alınarak suçun şeklî sorumlusuna değil, ayrıntısını bilen ve oluşumunda rolü olan temsilciye ait olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca mahkumiyetine karar verilen şirket temsilcisinin başka bir suçtan hükümlü olması sebebiyle kendisine vasi atandığını ve vasi atanmasının da defter belge ibraz etmeme suçu açısından cezai sorumluluğu kaldırdığı da vurgulanmıştır.
- Son olarak, defter belge ibraz etmeme suçunun oluşması için defter, kayıt ve belgelerin varlığının noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olması gerektiği de hükme bağlanmıştır. Bu gerekçelerden hareketle ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Güncel Özelgeler
Vergi hukuku alanında önemli gördüğümüz güncel özelge hakkında aşağıda açıklamalara yer verilmiştir:
Erzurum Vergi Dairesi Başkanlığı’nın özelgesinde, tahakkuk eden verginin vadesinde ancak beyanname verme tarihinden sonra ödenmesi halinde, vergiye uyumlu mükellef indiriminden yararlanılabileceği görüşü verilmiştir.
- Özelge talebinde özetle; 2023 takvim yılına ilişkin olarak 12.03.2024 tarihinde beyanname verildiği ve %5’lik vergi indiriminin hesaplandığı yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden tahakkuk eden gelir vergisinin ilk taksiti ile damga vergisini kanuni süresi içerisinde ödendiği belirtilmiştir. Buradan hareketle vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan vergi indiriminden yararlanmanın mümkün olup olmadığı sorulmaktadır.
- Vergi idaresi ise; indirimin hesaplanacağı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesini beyanname verme süresinin son gününden daha önceki tarihlerde veren mükelleflerin, bu beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerini vadelerinde ödemeleri durumunda vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan indirimden faydalanılabileceğini belirtmiştir.
Hazırlayan:
Av. Doğa Can Altınözlü