Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 17.11.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan kararı kapsamında, başkatip olan davacıların, noterliklerin boşalması nedeniyle noterliği bir süre yönetmeleri halinde ödenen vekalet ücretlerinin gelir vergisine tabi olup olmadığı hususunun düzeltme şikayet hükümleri çerçevesinde incelenemeyeceğine karar verildi (17.11.2022 tarihli ve 32016 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan, Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 05.10.2022 tarihli ve E. 2022/6, K. 2022/10 sayılı kararı).
Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın giderilmesi istemine konu kararlardaki somut olay şu şekildedir:
Davacılar, başkatibi oldukları noterliklerin boşalması üzerine 1512 Noterlik Kanunu kapsamında noterlikleri bir süre yönetmişlerdir. Vekaleten yönetme karşılığında, noter odası tarafından tayin olunan ücret noterlik gelirinden davacılara ödenmiştir. Davacılar da bu ücreti, serbest meslek kazancı olarak gelir vergisi beyannamelerine konu etmişlerdir. Daha sonrasında, beyan edilip ödenen gelir vergisi ve damga vergisinin serbest meslek kazancı kapsamında değerlendirilemeyeceğini öne süren davacılar vergilerin iadesi istemiyle düzeltme şikayet başvuruları yapmışlardır. Reddedilen başvurular üzerine davalar açılmıştır ancak Bölge İdare Mahkemeleri aynı uyuşmazlığa ilişkin farklı farklı kararlar vermişlerdir. Aykırılığın giderilmesi istemine konu başlıca kararlar şu şekildedir:
- İzmir Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesi E. 2021/1534, K. 2021/1721 sayılı kararında, başkatip olarak görev yapan davacının belli bir dönemde vekaleten yönetilen noterliğin idaresine yönelik faaliyetini belli bir işyerine bağlı olarak yürütse de esasen işi, vekaleten yürütüldüğüne karar verilmiştir. Başka bir deyişle, noterliği kendi nam ve hesabına yürütmeyen davacının faaliyeti serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilemez. Dolayısıyla tahsil edilen vergilerin davacıya iadesi gerekir.
- İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesi E. 2018/2086, K. 2019/859 sayılı kararında, uyuşmazlığın vergi hatası kapsamında olmayıp hukuki bir sorun olduğu belirtilmiştir. Sonuç olarak davacı tarafından öne sürülen iddiaların düzeltme ve şikayet hükümleri kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
- Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesi E. 2017/1990, K. 2017/2005 sayılı kararında da vergi hatası olarak ileri sürülen iddiaların açık bir vergi hatası kapsamına girmediğinden bahisle davanın reddine karar verilmiştir.
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (“VDDK”) önüne gelen uyuşmazlıkta, VDDK öncelikle vergide hata hükümleri, serbest meslek kazancının tarifi ve noterlik hizmetlerinin niteliği hakkında açıklamalar yapmıştır.
VDDK, somut olayda noterliğin boşalması üzerine noterliği bir süre yöneten davacılara Noterlik Kanunu kapsamında yapılan ödemelerin vergi kanunları yönünden hukuki nitelendirilmesinin yapılması gerektiğini belirtmiştir. Bu bağlamda, uyuşmazlığın esasen Noterlik Kanunu ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu hükümleri kapsamında çözülmesi gerektiğini belirten VDDK, açık bir vergi hatası olmadığını belirtmiştir. Nitekim VDDK’nın görüşüne göre, kanunların yorumu ile çözümlenecek olaylar hukuki uyuşmazlık niteliğinde olup vergide hata hükümleri kapsamında değerlendirilemez.
Sonuç olarak aykırılığın, noter başkatiplerinin başkatibi oldukları noterliklerin boşalması üzerine noterliği bir süre yönetmeleri halinde ödenen vekalet ücretlerinin gelir vergisine tabi olup olmadığı hususunun düzeltme şikayet hükümleri çerçevesinde incelenemeyeceğine yönünde giderilmesine karar verilmiştir.
Yazar: Av. Doğa Can Altınözlü & Av. Süha Uslu