Gelir İdaresi Başkanlığı (“GİB”) tarafından 17.10.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 328) (“Tebliğ”) kapsamında; konut ve işyerlerini kiralamalarında ve haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarında, kiraya verenler ve bunları kiralayanların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya PTT aracılığıyla tevsik etmesi zorunluluğu getirilmiştir. Başka bir deyişle; konut ve işyerlerini kiralamalarında ve haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarında herhangi bir miktara bağlı olmaksızın kira ödemelerinin bankalar veya PTT aracılığıyla yapılması zorunlu hale gelmiştir. (GİB tarafından 17.10.2024 tarihli ve 32695 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 328)
Kira ödemelerinin tevsik zorunluluğu esasen GİB tarafından 29.07.2008 tarihli ve 26951 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 268) ile öngörülmüştü. GİB tarafından 17.10.2024 tarihinde yayınlanan Tebliğ ile yürürlükten kaldırılan düzenleme özet olarak; konutlarda, her bir konut için aylık 500 TL ve üzerinde, haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarında ise tutara bakılmaksızın kira geliri elde edenlerin ve işyerlerinde işyerini kiraya verenler ile kiracıların ödemelerini tevsik etmesi zorunluluğu öngörmekteydi. GİB tarafından 17.10.2024 tarihinde yayınlanan Tebliğ ile özetle; 500 TL’lik sınırlamanın kaldırıldığı ve tevsik yükümlülüğüne uymama halinde uygulanacak cezai yaptırımların değiştirildiği ve önceki düzenleme olan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 268)’in yürürlükten kaldırıldığı görülmüştür.
Söz konusu düzenleme aslında bir süredir gündemdeydi. Hatta GİB, konuya ilişkin geçtiğimiz aylarda bir Tebliğ taslağı da yayınlamıştı. GİB tarafından 17.10.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Tebliğ’in, daha önce yayınlanan Tebliğ taslağı ile aynı olduğu görülmüştür. Anılan Tebliğ taslağı hakkında yaptığımız çalışmaya bağlantıyı kullanarak erişebilirsiniz.
GİB tarafından 17.10.2024 tarihinde yayınlanan Tebliğ’in detayları ise şu şekildedir:
- Konutlarda ve iş yerlerinde konutu ve iş yerini kiraya veren ve bunları kiralayanların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunlu hale getirilmiştir. (Tebliğ m. 2/1)
- Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamındadır. (Tebliğ m. 2/2)
- Buna karşılık, konut ve iş yerini kiraya veren ve bunları kiralayanların; kira bedeline ilişkin, mahkeme ve icra yoluyla veya aynî olarak yaptıkları tahsilat ve ödemeler tevsik zorunluluğu kapsamı dışında bırakılmaktadır (Tebliğ m. 2/3)
- Bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracı kılınmak suretiyle; para yatırma, havale, EFT, çek, banka ve kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler tevsik edici belge kabul edilecektir. Kişilerin kira ödemelerini; banka şubelerine giderek T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası, ad soyad/unvan bilgileri ve “kira ödemesi” açıklamasıyla kiraya verenin hesabına yatırması durumunda da tevsik yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılır. (Tebliğ m. 2/5)
- Tebliğ ile getirilen zorunluluklara uymayanların her birine, her bir işlem için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (“VUK”) mükerrer 355. maddesi uyarınca;
- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000 Türk Lirasından,
- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 Türk Lirasından,
- Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 5.000 Türk Lirasından az olmamak üzere işleme konu tutarın %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörülmüştür. (Tebliğ m. 3)
- Takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon Türk lirasını geçemeyecektir.
- Tevsik zorunluluğuna aykırı bir şekilde ödeme yapanların, durumu ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halinde, ödemede bulunan adına bu düzenleme uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmez. (Tebliğ m. 3/4)
Söz konusu Tebliğ, yayım tarihi olan 17.10.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Hazırlayan:
Av. Doğa Can Altınözlü