Vergi Hukuku Mevzuatında Gelişmeler
1- Gelir İdaresi Başkanlığı (“GİB”) tarafından 18.10.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 572) kapsamında; tevsik zorunluluğu kapsamında olan kişilerin kendi aralarında veya bu kişilerin mükellef olmayan kişiler ile yapacakları işlemler sonucunda elde edilen ve 7.000 TL’yi aşan her türlü tahsilat ve ödemenin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu tahsilat ile ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunluluğu getirildi. Başka bir deyişle; bu kişiler arasında yapılacak 7.000 TL üzeri her türlü işlemin artık elden yapılması zorunlu hale gelmiştir. Konuya ilişkin detaylı açıklamalarımıza bağlantıyı kullanarak ulaşabilirsiniz. (GİB tarafından 18.10.2024 tarihli ve 32696 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 572)
2- GİB tarafından 19.10.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 571) kapsamında; kayıt dışı faaliyetlere yönelik vergi ziyaı cezasının artırımlı uygulanması, özel usulsüzlük cezalarının artırımlı uygulanması, dijital ortamdaki reklam, ilan, satış ve kiralama bilgilerine ilişkin bildirimlerin yapılmaması, eksik veya yanıltıcı yapılması durumunda özel usulsüzlük cezası uygulaması ve son olarak uygulanacak cezalarda indirim ve uzlaşma konularında düzenlemeler yapılmıştır. Konuya dair detaylı açıklamalarımıza erişmek bağlantıyı kullanabilirsiniz. (GİB tarafından 19.10.2024 tarihli ve 32697 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 571)
3- GİB’in resmi internet sitesinde 22.10.2024 tarihinde, Kira Ödemeleri ile 7.000 TL Üzerindeki Tahsilat ve Ödemelere İlişkin İnfografikler yayınlandı. Söz konusu infografikler ile en temelde; mükelleflerin ve nihai tüketiciler dahil mükellef olmayanların 7.000 TL’nin üzerindeki tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idaresi tarafından düzenlenen belgeler ile teşvik etmesine ilişkin bilgilerin verilmesi amaçlanmaktadır.
4- Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM”) 25.10.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan kararında; aynı nitelikteki uyuşmazlığa ilişkin önceki tarihli Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (“VDDK”) kararlarına aykırı şekilde verilen Danıştay kararlarının, VDDK içtihadından ayrılmayı haklı kılacak gerekçeleri içermemesi halinde mülkiyet hakkının ihlal edileceğine karar verildi. Konuya ilişkin detaylı açıklamalarımıza bağlantıyı kullanarak ulaşabilirsiniz. (AYM tarafından 25.10.2024 tarihli ve 32703 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 15.05.2024 tarihli ve 2020/2750 başvuru numaralı karar)
5- GİB tarafından 31.10.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:52) kapsamında; KDV iadesinin vergi inceleme rapor sonucuna göre yapılmasına ilişkin usul ve esaslar ile özel esaslar uygulamasının kaldırılması düzenlenmiştir. Konuya ilişkin detaylı açıklamalarımıza bağlantıyı kullanarak erişebilirsiniz. (GİB tarafından 31.10.2024 tarihli ve 32708 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:52)
6- GİB’in resmi internet sitesinde 01.11.2024 tarihinde yayınlanan 176 No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile enflasyon düzeltmesi uygulamasına yönelik bazı hususlara ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Söz konusu sirkülere erişmek için bağlantıyı kullanabilirsiniz.
7- Cumhurbaşkanı tarafından 02.11.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 9078 sayılı Karar kapsamında; deprem nedeniyle mücbir sebep hali devam eden bazı yerlerdeki taksit ödeme süreleri uzatılmıştır. Karara göre:
- Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde 30.11.2024 tarihine kadar mücbir sebep halinin devam etmesinden ötürü, mücbir sebep halinin başladığı 06.02.2023 ile sona erdiği 30.11.2024 tarihi arasına rastlayan 7256 ve/veya 7326 sayılı Kanunlar kapsamındaki taksitlerin birincisinin ödeme süresi; mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen ayda, sonraki taksitlerin ödeme süreleri de bu ayı takip eden aylık dönemler halinde ödenmek üzere uzatılmıştır. (Cumhurbaşkanı tarafından 02.11.2024 tarihli 32710 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 9078 sayılı Karar)
Vergi Hukukunda Yargı Kararları
Vergi hukuku alanında önemli gördüğümüz yargı kararı aşağıda özetlenmiştir:
Danıştay 3. Dairesi’nin 21.02.2024 tarihli ve E. 2023/4059, K. 2024/783 sayılı kararında özet olarak; kanuni temsilcilik görevi sına eren kişinin, görevin sona ermesinden sonra verilen düzeltme beyannamesinden ötürü kanuni temsilcilik dönemine rastlayıp tahakkuk eden amme alacaklarından sorumlu olmadığına hükmedilmiştir.
- Karara konu somut olayda; davacı adına, asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyen 2012 ve 2013 yıllarına ait kamu alacağının tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenmiştir.
- İlk derece mahkemesi yapılan yargılama sonucunda; davacının kanuni temsilcilik sıfatının 31.12.2012 tarihinde sona erdiğine dikkat çekmiş ve 2012 ile 2013 yılının muhtelif dönemlerine ait olan amme alacaklarının vadelerinin 2013 yılı sonrasına rastladığından dava konusu ödeme emirlerinin iptaline karar vermiştir.
- Karara karşı yapılan istinaf başvurusu neticesinde Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesi, ilk derece mahkemesi kararını kaldırmış ve ödeme emirlerini başka bir gerekçe ile iptal etmiştir. İstinaf merci; ödeme emrine konu amme alacağının, davacının kanuni temsilcilik görevi sona erdikten sonra verilen düzeltme beyannamesi üzerine doğduğuna dikkat çekmiş ve davacının bu borçtan sorumlu tutulamayacağına hükmetmiştir.
- Karara karşı yapılan temyiz başvurusu sonucunda da Danıştay, istinaf merci ile aynı gerekçeyle kararın onanmasına karar vermiştir.
Güncel Özelgeler
Vergi hukuku alanında önemli gördüğümüz güncel özelge hakkında aşağıda detaylı açıklamalara yer verilmiştir:
GİB tarafından verilen E-64597866-125 sayılı ve 17.04.2024 tarihli özelgede özet olarak; deprem bölgesinde deprem konutları yaptırmak için ihale edilen işlerin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (“GVK”) m. 42 kapsamında yıllara sari inşaat ve onarma işlerinden olması halinde, söz konusu ödemeler üzerinden 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (“KVK”) m. 15 uyarınca kurumlar vergisi kesintisi yapılması gerektiği belirtilmiştir.
- Özelge talebinde özetle 06.02.2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli deprem sonrasında depremzedelere konut yapılması amacı ile 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun (“7269 sayılı Kanun”) kapsamında ihale yapıldığı belirtilerek, ihaleyi kazanan yüklenici firmaya yapılan avans veya hakediş ödemeleri üzerinden stopaj kesintisi yapılıp yapılmayacağı hususunda görüş sorulmaktadır.
- Vergi idaresi öncelikle, GVK m. 42’de yer alan “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarım işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir.” hükmüne yer vermiştir.
- Daha sonrasında konuyu düzenleyen bir başka kanun maddesi olan KVK m. 15 hükmüne yer verilmiştir. Anılan maddede; vergi kesintisi yapmak zorunda olanlarca kurumlara avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben yapılan ödemeler üzerinden vergi kesintisi yapılacağı, aynı fıkranın (a) bendinde de Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemelerinden vergi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmıştır.
- Daha sonrasında 7269 sayılı Kanun m. 42 ve Geçici Madde 27’de yer alan istisna hükümlerine yer verilmiştir. Anılan hükümler sırasıyla şu şekildedir:
▪ “Bu kanunun uygulanması dolayısiyle taşınmaz malların alım, satım, ipotek, tapu – kadastro işlemleri, yeniden inşa edilecek veya onarılacaklarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler ve bu kanundan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve yapacakları sözleşmeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır…”,
▪ “6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde depremlerin yol açtığı hasarların giderilmesi amacıyla uluslararası kuruluşlardan sağlanacak dış kredi ve hibelerle finanse edilecek projelerin uygulanması dolayısıyla taşınmaz malların alım, satım, ipotek, tapu-kadastro işlemleri, satın alınacak yahut yeniden inşa edilecek veya onarılacak taşınır ve taşınmaz mallarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler, yapım işleri ve altyapı ile ilgili her türlü belediye işlemleri ve bu uygulamadan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve yapacakları sözleşmeler her türlü vergi, resim, katılma payı, ücret ve harçtan müstesnadır.”
- Anılan kanun maddeleri bir arada değerlendirildiğinde; 7269 sayılı Kanun m. 42 ve Geçici Madde 27’de yer alan muafiyet hükmünün, yıllara sari inşaat ve onarma işi kapsamında yüklenici firmaya ödenecek avans ve hakediş ödemeleri üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılmasına etkisi bulunmadığından, deprem bölgesinde deprem konutları yaptırmak için ihale edilen işlerin GVK m. 42 kapsamında yıllara sari inşaat ve onarma işlerinden olması halinde, söz konusu ödemeler üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Hazırlayan:
Av. Doğa Can Altınözlü